Συχνά στο διαδίκτυο συναντούμε συμβουλές του τύπου «Βάλε τα όρια σου, μην αφήνεις τους άλλους να σε πατάνε, αν κάτι σε πιέζει μη το κάνεις, φύγε μακριά από ότι σε πληγώνει, αγάπησε το εγώ σου, πες όχι κοκ». Τι σχέση έχουν όμως όλα αυτά με τα συναισθηματικά όρια; Και που βρίσκεται η διαχωριστική γραμμή του να μην παραβιάζεται η προσωπική μου ελευθερία αλλά ούτε και του απέναντι μου;
Αρχικά ας αναλύσουμε λίγο την λέξη όρια στη ψυχολογία. Σύμφωνα με το Λεξικό Ψυχολογίας των Αναστασία Χουντουμάδη – Λένα Πατεράκη τα όρια του εγώ «Είναι μια ασαφής έννοια που υποδηλώνει ότι η ανάπτυξη του Εγώ ενός ατόμου συναρτάται και με τη χάραξη ορίων ανάμεσα στον εαυτό του και σε άλλους. Άτομα τα οποία τείνουν να ταυτίζονται με τους άλλους σε βάρος της δικής τους ταυτότητας είτε έχουν ασθενή όρια είτε στερούνται εντελώς ορίων». Εφόσον λοιπόν μιλάμε για ανάπτυξη καταλαβαίνουμε ότι τα όρια είναι κάτι μεταβλητό που όσο περισσότερο δουλεύουμε αυτογνωσιακά τόσο καλύτερα μπορούμε να βρούμε τη δική μας νοητή γραμμή. Πως μπορεί να συμβεί αυτό;
Μαθαίνοντας το ποιοι είμαστε. Παραδείγματος χάρη για να ενημερωθούμε πλήρως για τις λειτουργίες μιας συσκευής οφείλουμε να διαβάσουμε τις οδηγίες του κατασκευαστή. Παρόμοια όντας μοναδικοί, ο καθένας οφείλει να γνωρίσει τον εαυτό του, να αντιληφθεί τους περιορισμούς του, τις δυνατότητες του και να ψάξει βαθιά στα ενδόμυχα συναισθήματα του όχι για το ποιος νομίζει ότι είναι αλλά το ποιος είναι πραγματικά. Τότε και μόνο τότε θα μπορέσει να προσδιορίσει τα προσωπικά όρια του, ένα ασφαλές πλαίσιο στο οποίο θα αισθάνεται και ο ίδιος καλά αλλά και ο περίγυρος του.
Συχνά η λέξη όρια λαμβάνει αρνητική έννοια, στη πραγματικότητα όμως είναι μια διαδικασία που αν εφαρμοζόταν καθολικά θα απολαμβάναμε υγιής σχέσεις και εσωτερική ικανοποίηση. Δεν χρειάζεται λοιπόν να απομακρύνουμε κανέναν από γύρω μας, ούτε να υψώσουμε απόρθητους τοίχους, αρκεί να μάθουμε να συνυπάρχουμε όλοι μαζί θέτοντας τα κατάλληλα όρια.