Στην καθημερινότητά μας η βία αντηχεί δυνατά, σχεδόν σε κάθε πτυχή της ζωής. Κακοποίηση παιδιών, εκμετάλλευση εργαζομένων, γυναικοκτονίες, και μια ατελείωτη «μαύρη λίστα» περιστατικών. Πρόκειται για ειδήσεις που απλώς περνούν από τις οθόνες μας ή για γεγονότα που μας προκαλούν προβληματισμό; Υπάρχει άραγε ανάγκη να κατανοήσουμε το «γιατί» πίσω από αυτό το φαινόμενο;
Ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ είχε πει: «Μπορεί να έχουμε έρθει με διαφορετικά καράβια, αλλά είμαστε όλοι στην ίδια βάρκα τώρα.» Με αυτή τη φράση, μας υπενθυμίζει πως είμαστε συνοδοιπόροι σε έναν κόσμο όπου η βία αγγίζει όλους μας. Αν σήμερα είμαστε απλώς παρατηρητές, αύριο ίσως βρεθούμε εμείς στη θέση του θύματος. Είναι λοιπόν επείγουσα η ανάγκη να κατανοήσουμε γιατί η βία λαμβάνει τόσο μεγάλες διαστάσεις και, κυρίως, πώς μπορούμε να προστατεύσουμε τον εαυτό μας, την οικογένειά μας και την κοινωνία μας συνολικά.
H διαχρονικότητα της Βίας.
Η βία δεν αποτελεί καινούργιο κοινωνικό φαινόμενο. Από την αρχή της ανθρώπινης ιστορίας, έχει εξελιχθεί μαζί μας. Παράλληλα, ωστόσο, αναπτύχθηκαν έννοιες όπως η ηθική, η ενσυναίσθηση, η συνείδηση, οι αρχές και οι νόμοι. Κι όμως, ο κόσμος μας φαίνεται να οδεύει από το κακό στο χειρότερο. Κάθε μέρα, μια νέα είδηση μας σοκάρει, μας απογοητεύει και μας προκαλεί αποστροφή.
Μήπως η βία γεννάται ταχύτερα από τις αξίες που θα έπρεπε να την περιορίζουν;
Η Βία ως κοινωνική πραγματικότητα.
Η φράση «η βία γεννάει βία» δεν είναι απλώς μια έκφραση· είναι μια κοινωνική πραγματικότητα. Τα παιδιά που εκτίθενται σε εικόνες βίας, είτε μέσα από το οικογενειακό τους περιβάλλον είτε μέσω του διαδικτύου και της ψυχαγωγίας, συχνά μαθαίνουν να μιμούνται και να αναπαράγουν παρόμοιες συμπεριφορές. Και δεν αφορά μόνο τα παιδιά: ακόμη και οι ενήλικες, όσο «καθαρή» κι αν είναι η παιδική τους ηλικία, επηρεάζονται από την περιρρέουσα κουλτούρα της βίας.
Προκύπτει λοιπόν ένα κρίσιμο ερώτημα: Πώς μπορούμε να περιμένουμε θετική εξέλιξη, όταν είμαστε μέρος μιας κοινωνίας που καθημερινά «εκπαιδεύει» τη νέα γενιά με οικογενειακούς καβγάδες, ψυχαγωγικά θεάματα που εξυμνούν τον φόβο, βιντεοπαιχνίδια που προάγουν την επιθετικότητα, και κοινωνικά δίκτυα που «κανονικοποιούν» τη βία;
Η ατομική ευθύνη.
Η αλλαγή ξεκινά από εμάς. Πώς διαχειριζόμαστε τα δικά μας προβλήματα και καταστάσεις; Αν, για παράδειγμα, δεν έχουμε την υπομονή να περιμένουμε σε μια ουρά στο σούπερ μάρκετ, μπορεί να φαίνεται αθώο. Όμως, αν αυτό το μοτίβο συμπεριφοράς γίνεται τρόπος ζωής, τότε πώς επηρεάζουμε τους γύρω μας;
Η έλλειψη υπομονής μπορεί να επεκταθεί στην οικογένεια, στη δουλειά και στις κοινωνικές μας σχέσεις. Και όταν αντιμετωπίσουμε την πρόκληση, αντί να κατευνάσουμε τα πνεύματα, ενδέχεται να «ανταποδώσουμε». Αυτή η μικρή αλυσίδα γεγονότων μπορεί να μας βοηθήσει να δούμε τη συλλογιστική πορεία της βίας: πού ξεκινά και πού καταλήγει.
Από το σπίτι στη κοινωνία.
Η ευθύνη μας ξεκινά από το σπίτι και απλώνεται σε ολόκληρη την κοινωνία. Αν αναγνωρίσουμε ότι η βία δεν είναι φυσιολογική, μπορούμε να τη διακρίνουμε, να την αποδοκιμάσουμε και να την καταγγείλουμε. Δεν πρέπει ποτέ να σιωπούμε απέναντι στη βία που βιώνουμε ή βλέπουμε. Γιατί, ακόμη κι αν σήμερα συμβαίνει δίπλα μας, αύριο μπορεί να συμβεί στο δικό μας σπίτι.
Η αλλαγή είναι στο χέρι μας. Ας ξεκινήσουμε με αυτογνωσία και δράση. Μπορούμε να συμβάλουμε σε μια κοινωνία όπου η βία δεν θα είναι ο κανόνας, αλλά η εξαίρεση.
Ο κόσμος μπορεί να γίνει καλύτερος, αλλά η αλλαγή χρειάζεται απόφαση και δέσμευση. Εσύ θα μείνεις θεατής ή θα γίνεις η φωνή της αλλαγής;